De aanstaande Amerikaanse president en vice-president Joe Biden en Kamal Harris zijn door Time Magazine uitgeroepen tot Time Person of the Year 2020, heeft het tijdschrift vrijdag bekendgemaakt.

Time benoemt sinds 1927 elk jaar een Persoon van het Jaar, maar dat houdt niet in dat het ook altijd om één individu gaat. Het gaat om de persoon, groep of beweging die de grootste invloed op het nieuws van het afgelopen jaar heeft gehad.

Biden en Harris wonnen afgelopen november de Amerikaanse presidentsverkiezingen namens de Democratische partij. Harris wordt naast de eerste vrouwelijke vicepresident ook de eerste zwarte vicepresident én de eerste vicepresident met een Aziatische achtergrond.

Volgens Time hebben Biden en Harris laten zien “dat de kracht van empathie groter is dan die van verdeeldheid” en zijn onder meer daarom verkozen tot Persoon van het jaar.

Hoofdredacteur Edward Felsenthal van het blad: “De komende vier jaar zullen voor hen en voor ons allemaal een enorme test worden om te zien of ze de beloofde eenheid tot stand kunnen brengen.”

Vorig jaar won de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg. De jaren daarvoor ging een groep met de titel aan de haal. In 2018 waren dat ‘de bewakers van de waarheid’, een groep journalisten en in 2017 de #Metoo-beweging als ‘verbrekers van de stilte’.

Een maand geleden, op 3 november, was het verkiezingsdag in de Verenigde Staten. De uitslag liet lang op zich wachten en werd in twijfel getrokken door de Amerikaanse president Donald Trump en de Republikeinen.

Hertellingen en tientallen rechtszaken volgden. Hoe staat het er nu voor?

Heeft president Trump al toegegeven dat Joe Biden hem over anderhalve maand opvolgt?

Nee. Trump plaatste woensdag een video van 46 minuten op zijn sociale media, met “mogelijk de belangrijkste toespraak die ik ooit heb gehouden”. Het bleek een warrige en van leugens doorspekte tirade over verkiezingsfraude, waarmee de president duidelijk maakte nog steeds niet van plan te zijn om zijn nederlaag te erkennen.

Kan hij nog iets doen om Bidens inauguratie te voorkomen?

Kort gezegd: nee. Trump en de zijnen zouden dan met bewijzen voor hun claims van verkiezingsfraude moeten komen. Ze zeggen steevast daarover te beschikken, maar het is niet duidelijk waarom ze die bewijzen dan nog steeds niet hebben gepresenteerd. Trumps advocaten, onder leiding van Rudy Giuliani, hebben tientallen rechtszaken verloren. In geen enkel proces kwam een greintje bewijs voor fraude voorbij.

Trumps eigen minister van Justitie, William Barr, bracht zijn baas afgelopen dinsdag verder in verlegenheid. In een interview met persbureau AP zei Barr dat onderzoek door zijn ministerie en de FBI geen bewijzen heeft opgeleverd voor “fraude op een schaal die tot andere uitkomst van deze verkiezingen had kunnen leiden”.

Pogingen van de president om Republikeinse parlementariërs uit de swingstaten (die in veel gevallen een meerderheid hebben in het congres van hun staat) te overtuigen de verkiezingsuitslag te verwerpen hebben ook niks opgeleverd. Twee Republikeinen uit Michigan bezochten twee weken geleden het Witte Huis, maar zeiden geen bewijzen voor fraude te hebben gehoord. Hun staat keurde de definitieve verkiezingsuitslag, met Biden als winnaar, een week later goed.

De officiële overgang loopt inmiddels. Eind vorige maand kondigde het hoofd van de General Service Administration (GSA), de dienst die de presidentiële transitie faciliteert, aan dat de regering-Trump klaar was om met dat proces te beginnen. Zie ook: Justitieminister VS: Geen bewijs van fraude die verkiezingsuitslag beïnvloedde

Wie staan er nog achter Trump?

Een meerderheid van de Republikeinse kiezers zegt dat de verkiezingen niet vrij en eerlijk zijn verlopen en trekt Bidens overwinning in twijfel. Trump moet zich in 2024 opnieuw verkiesbaar stellen, vindt eveneens een meerderheid.

Als hij na zijn vertrek uit het Witte Huis kan blijven rekenen op de meer dan 70 miljoen Amerikanen die op hem hebben gestemd (wat geen vanzelfsprekendheid is), dan zit de Republikeinse Partij de komende jaren onherroepelijk aan Trump vast.

Dat brengt andere Republikeinse politici in een lastige positie. Hoewel steeds meer hooggeplaatste Republikeinen toegeven dat Trump oprecht heeft verloren, doen de meesten hun uiterste best de toorn van de president niet te wekken. Als Trumps achterban zich van hen afkeert, zijn hun eigen kansen op herverkiezing verkeken.

Dat neemt niet weg dat het aantreden van president Biden onherroepelijk dichterbij komt. De leider van de Republikeinse meerderheid in de Senaat, Mitch McConnell, hield zich wekenlang op de vlakte over de fraudeclaims van Trump. Op een persconferentie over plannen voor een nieuw economisch steunpakket voor de coronacrisis sprak hij voor het eerst over “de nieuwe regering” van de Democraat.

.@senatemajldr Mitch McConnell with a backdoor admission @realDonaldTrump lost the #2020Election to @JoeBiden when talking about the “new administration.” Watch: #Biden #KYSenphillipmbailey20:04 – 1 december 2020

Wat ook meespeelt, is zorg over de tweede rondes van twee cruciale senaatsverkiezingen in Georgia op 5 januari. Die zullen bepalen of de Republikeinen hun meerderheid behouden (en de plannen van president Biden daarmee kunnen blokkeren).

Sommige Republikeinen vrezen dat Republikeinse kiezers niet meer komen opdagen, omdat ze denken dat het kiesstelsel niet deugt. Dat president Trump blijft volhouden dat dit het geval is, kan dus averechts uitpakken voor zijn partij.

Wat gaat Trump nu doen?

Kenners achten niet uitgesloten dat hij blijft volhouden dat de overwinning van hem is ‘gestolen’ en hij verstek zal laten gaan bij de inauguratie van Biden op 20 januari. Dat zou een breuk met de traditie zijn (de verliezer is doorgaans aanwezig bij de machtsoverdracht, al dan niet met een zorgvuldig strakgetrokken gezicht), maar zijn medewerking is geen vereiste.

Trump speelt met de gedachte het over vier jaar nog eens te proberen. Tijdens een kerstreceptie in het Witte Huis, afgelopen dinsdagavond, zei hij tegen de (veelal ongemaskerde en dicht op elkaar gepakte) aanwezigen: “Het waren vier fantastische jaren. We proberen daar nog vier jaar aan vast te plakken. Lukt dat niet, dan zie ik jullie over vier jaar weer.”

Trump at the White House Christmas party: “It’s been an amazing four years. We’re trying to do another four years, otherwise I’ll see you in four years.” h/t @ZekeJMiller, @colvinj AndrewSolender03:55 – 2 december 2020

Ingewijden zeggen dat Trump bovendien overweegt een eigen digitaal nieuwskanaal te beginnen. Hij zou willen concurreren met Fox News, ooit zijn favoriete nieuwsmedium, dat bij hem in ongenade viel tijdens de verkiezingen. Zie ook: Dit weten we al van de mediaplannen van Donald Trump

En Biden? Wat voert die nu uit?

De zogeheten president elect maakt gestaag nieuwe leden van zijn aankomende kabinet bekend. Dat zijn vooral mensen met wie hij samenwerkte in de regering-Obama.

Bidens keuzes voor vier belangrijke kabinetsposities – Binnenlandse Zaken, Justitie, Gezondheid en Defensie – moeten nog bekendgemaakt worden.