Hoe mooi zou het zijn als Staatsbosbeheer zijn gebouwen beschikbaar stelde ( MET OVERHEIDS HULP NATUURLIJK ); met name de gebouwen E EN D; op de heide voorzien van stromend water en electra en WC’s. Zelfs de koelvijvers kunnen met hun badhuisjes weer geschikt gemaakt worden en gevuld met water uit 1 van de 3 waterputten, DIE OP HET TERREIN AANWEZIG ZIJN OP RESP. 52 EN 60 EN 72 METER DIEP | En vervoer is ook aanwezig via de 2 taxi busjes; die om 09:00 en 16:00 van Apeldoorn TCR heen en weer rijden, zie onderstaande foto:
OP ASSEL AAN DE POMHULWEG 106-104, BEVINDEN ZICH DE COMPLEXEN GEBOUWEN VAN DON BOSCO; DE SALECIANEN MET DE PIRAMIDE, DE KAMPSCHUUR EN VILLA (NR.106) GEBRUIKT VEELAL DOOR JONGEREN OP WEG EN DE DEBEETJE KAMPEN UIT VENLO| DEZE STICHTING HEEFT AL CONTACTEN MET VLUCHTELINGENWERK APELDOORN……| TEL DONBOSCO: 06-83565517| EMAIL: info@asseldonboscocentrum.nl |
Status
– Radio Kootwijk is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Apeldoorn.
– Radio Kootwijk heeft tegenwoordig een eigen postcode (7348) en plaatsnaam in het postcodeboek en in de gemeentelijke basisregistratie (BAG) en is dus een formele woonplaats. Bij de totstandkoming van het huidige postcodesysteem (1978) viel de buurtschap (samen met Hoog Buurlo) qua postcode en postale plaatsnaam nog onder Hoog Soeren. De inwoners hebben later alsnog succesvol geijverd voor een eigen postcode en postale plaatsnaam, om het eigen karakter van de buurtschap tot uiting te brengen, en omdat bezoekers en hulpdiensten nogal eens verkeerd reden (want in de kern Hoog Soeren gingen zoeken). De eigen postcode en postale plaatsnaam is toegekend per 1 oktober 2004.
– Het nabijgelegen dorp Kootwijk waar de buurtschap naar genoemd is, valt onder de gemeente Barneveld. Tot 1967 viel Radio Kootwijk ook deels onder de gemeente Barneveld. De gemeentegrens liep er midden door de buurtschap, o.a. zelfs over de tennisbaan. Door een grenscorrectie in dat jaar is het toen geheel onder de gemeente Apeldoorn komen te vallen. Ook het gebiedje Gerritsflesch Z van de buurtschap is toen meegekomen van de gemeente Barneveld naar de gemeente Apeldoorn. Dat valt postaal tegenwoordig ook onder de buurtschap. Voor plattegronden en relevante documenten m.b.t. de grenscorrecties zie verder bij Statistische gegevens.
– Onder de buurtschap Radio Kootwijk vallen ook de kleinere buurtschappen Hoog Buurlo en Gerritsfles.Terug naar boven
Naam
Oudere naamgevingen
In de begintijd heette de nederzetting Kootwijk Radio, ter onderscheiding van het nabijgelegen dorp Kootwijk. Buurtschap en/of zendstation hebben aanvankelijk ook Radio Hoog Buurlo en Radio Assel geheten, naar de nabijgelegen buurtschappen. Er zijn althans ansichten uit de jaren twintig bekend met die benamingen.Terug naar boven
Ligging
Radio Kootwijk ligt O van Kootwijk, rond de Radioweg en de Turfbergweg.
Statistische gegevens
– De bij Status vermelde grenscorrectie van 1967 van de gemeente Barneveld naar de gemeente Apeldoorn ging om een gebied van 707 hectare, met in 1967 62 inwoners. Overigens gingen tegelijkertijd twee gebieden in de nabijheid van in totaal eveneens exact 707 hectare (met in 1967 186 inwoners) van de gemeente Apeldoorn naar de gemeente Barneveld. Dit had met name betrekking op een logischer grensverloop rond het dorp Kootwijk en het dorp Garderen met zijn buitengebied en buurtschappen. Onder de links vind je plattegronden die aangeven welke gebieden het precies betrof (© van de bewerkte plattegronden: Andreas Bartelink)
– De kern Radio Kootwijk heeft 37 huizen met ca. 75 inwoners (met daarnaast nog de Z gelegen buurtschap Gerritsflesch met ca. 10 huizen en ca. 25 inwoners).Terug naar boven
Geschiedenis
Zendstation
Om de verbinding tussen het toenmalige Nederlands Indië en Nederland – ook in tijden van crisis en oorlog – veilig te stellen, werd in 1917 in de Malabarkloof nabij Bandoeng op Java begonnen met de bouw van een groot zendstation. Om de verbinding tweezijdig te maken moest ook een station in Nederland worden gebouwd. Belangrijk daarbij was dat het – bovengrondse – telefoonnet zo min mogelijk storingen zou ondervinden. Het onbewoonde, afgelegen en laag begroeide oostelijk deel van het Kootwijkerzand voldeed aan die randvoorwaarden. In 1923 werd Radio Kootwijk als langegolfzender voor morseseinen in gebruik genomen. Dat gebeurde vanuit gebouw A. Binnen vijf jaar werd overgestapt op het zenden via de korte golf. Eerst vanuit het vlakbij staande gebouw B en later vanuit de gebouwen C, D en E. Op 7 januari 1929 stelde koningin-moeder Emma – en niet koningin Wilhelmina, wat sommingen ten onrechte denken – de radiotelefoonverbinding met toenmalig Nederlands-Indië open voor publiek met de legendarische woorden: “Hallo Bandoeng, hier Radio Kootwijk”. Suriname, Curaçao, Noord- en Zuid- Amerika, Japan en de belangrijkste Europese landen volgden snel.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog gebruikte de bezetter het station onder andere voor verbindingen met onderzeeboten. Na de oorlog behield Radio Kootwijk een belangrijke functie ten behoeve van het intercontinentale telefoon- en telegrafieverkeer. Successievelijk echter werd steeds meer van dit verkeer via zeekabels gevoerd. Begin jaren zeventig werd als gevolg daarvan de kortegolf activiteit in de gebouwen C, D, en E beëindigd. Ongeveer tezelfdertijd werden de overgebleven zenders en antennes geconcentreerd in en rond gebouw A en ingezet voor het langeafstandsverkeer met schepen ten behoeve van Scheveningen Radio en met vliegtuigen. Op 31 december 1998 is het zendstation definitief buiten gebruik gesteld en in de loop van 2000 is alle apparatuur uit het gebouw verwijderd. De functie van het zendstation werd overgenomen door satellieten.
Ontstaan en ontwikkeling buurtschap
Het ‘Radiodorp’ ontstond in 1918 met de bouw van een slaapbarak voor grondwerkers die het terrein moesten gaan voorbereiden voor de bouw. In 1919 stond er een nederzetting bestaande uit acht slaapbarakken voor elk 45 man, een centrale keuken en een administratiegebouw met nog drie slaapzalen, een ziekenzaal met operatiekamer, een smederij, een watertorentje en een Amerikaanse windmolen om het water op te pompen. Dit barakkendorp was als tijdelijk onderkomen bedoeld voor degenen die de bouw moesten voorbereiden en uitvoeren.
Toen de dagelijkse aanwezigheid nodig werd van leidende en technische medewerkers die het zenden moesten gaan voorbereiden, werd eerst het ingenieursgebouw (gebouw F) gebouwd met op de bovenverdieping een woonfunctie. Het in 1921 gebouwde Hotel Radio had een woonfunctie voor PTT’ers die tijdelijk of voortdurend in het zendstation werkten als ‘tehuis voor ongehuwde ambtenaren’. Toen in 1926 de meeste woningen van het Radiodorp klaar waren, werd het Hotel verhuurd aan een particulier die het als hotel en restaurant uitbaatte. Er werd een feestzaal aangebouwd die ook voor de dorpsbewoners te gebruiken was evenals het naast het hotel gelegen speeltuintje. In 1972 werd het weer door PTT in gebruik genomen als kantoor.
In de hele geschiedenis van Radio Kootwijk is er een hechte relatie geweest tussen de bewoners, het bedrijf en het gebouwencomplex. De bewoners waren tevens werknemers met veel betrokkenheid voor hun werk, het bedrijf en de omgeving. Het bedrijf toonde zijn betrokkenheid voor de bewoners door allerlei faciliteiten beschikbaar te stellen: onderhoud van woningen en wegen, gladheidbestrijding, vervoer, straatverlichting, radio en TV ontvangst, een tennisbaan en een voetbalveldje, en de dorpskinderen konden zwemmen in de koelvijvers van de zendergebouwen. (bron: Bewonersvisie, 2006)
“Kootwijkers spreken graag over het Kootwijk gevoel. Hier werd iets groots verricht. Radio Kootwijk was bijzonder en is het nog. Als kind was ik diep onder de indruk van de wereldkaart die in de gebouwen hing waarop deze locatie precies in het midden lag. De navel der aarde waren wij, en daar werkte je vader, in dit gebouw, te midden van alle herrie die er nodig was om een menselijke stem aan de andere kant van de wereld hoorbaar te maken.”
Sterrenkunde
In 2011 is op de Turfberg een informatiepaneel onthuld, als ‘monument’ voor het baanbrekende sterrenkundige werk dat hier sinds 1951 is verricht. Op 11 mei 1951 is in Radio Kootwijk voor het eerst radiostraling uit de Melkweg gedetecteerd door van Oort op Radiokootwijk, werd een groot gedeelte van onze eigen melkweg door radiostraling te meten in de 2,4 Ghz. band, door oude Duitse schotels geplaatst op de heuvels in het Kootwijkse gebied. Helaas net geen wereldwijde primeur, want Amerikaanse sterrenkundigen was het anderhalve maand eerder al gelukt om dit soort straling te detecteren. Toch was deze meting van groot belang voor de toekomst van de Nederlandse radiosterrenkunde, want ze was het begin van een grote doorbraak. In 1953 slaagden de Nederlandse sterrenkundigen erin de allereerste plattegrond van het Melkwegstelsel te maken, waarop de spiraalstructuur goed kon worden vastgesteld. Dat was een grote stap voorwaarts voor het begrip van de plaats van de planeet Aarde in het heelal. In 1955 volgde een tweede, meer gedetailleerde kaart. Vanaf 1956 werd het radiosterrenkundig onderzoek voortgezet in Dwingeloo en Westerbork en groeide de Nederlandse radiosterrenkunde uit tot wereldniveau.
Radio Kootwijk werd vroeger gebruikt voor wereldwijd radioverkeer, onder meer met de Nederlandse Koloniën; Oost-indie en West-indie en de Nederlandse Antillen . Er was vaak storing onder invloed van de ionosfeer (de bovenste laag van de atmosfeer) en de zon. De toenmalige directeur van de PTT, ir. De Voogt, wilde onderzoeken waardoor die storing precies werd veroorzaakt. Hij kwam op het idee om de oude Duitse Würzburg radarschotels hiervoor in te zetten. Die schotels stonden in de duinen weg te roesten, nadat ze in de oorlog langs de kust waren gebruikt om vijandelijke vliegtuigen op te sporen. In 1948 werd een aantal van de schotels verhuisd naar de Turfberg in Kootwijk. Tegelijkertijd was prof. Jan Hendrik Oort van Sterrenwacht Leiden op zoek naar een manier om onderzoek te doen naar radiostraling uit de Melkweg. Iets wat in die tijd geheel nieuw was. Hij wilde zelf een schotel bouwen, maar kreeg daarvoor in het naoorlogse Nederland geen geld bij elkaar. Ir. De Vogt stelde toen een van de Kootwijkse schotels beschikbaar. Op de plek op de Turfberg waar de radioschotel vroeger stond is in 2011 een herinneringspaneel onthuld. Het monument staat midden in de natuur en is alleen bereikbaar voor wandelaars.
Verzet tegen nieuwe zender
Zendcomplex Radio Kootwijk is in 2002 definitief buiten gebruik gesteld als radiostation met een zendvergunning. Ook de tegenpool met antennes in Noordwijk ( t.b.v. de scheepvaart) is buiten gebruik gesteld. In die tijd komen enkele partijen met een plan voor een nieuw zendcomplex alhier. Het zou een commercieel radiostation moeten worden, genaamd Delta Radio, met 4 Langegolf zendmasten van meer dan 300 meter hoog. Dit concept door een Engelse uitbater is sindsdien ook ruim achterhaald in de tijd; n.l. nu 2022 zijn in Nederland alle Middengolf zenders en Kortegolf zenders uitgeschakeld. Alleen al wegens het energie gebruik op AM modulatie, max. 32-50 % rendement, afhankelijk van de klasse instelling ; klasse A of AB. Dit zou instraling geven op radio( analoge FM ,niet de DAB2+, tv ( Digitenne tv) en het internet, voor zover dit over telefoon kabels ging, bij glas is daar geen sprake van….! tegenhouden.
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze buurtschap, kun je terecht bij de volgende bronnen:
– Geschiedenis van Radio Kootwijk in tekst en beeld, middels een video van Douwe van der Laan.
– In 2014 is het boek Radio Kootwijk. Biografie van een zendstation en een dorp in het hart van de Veluwe verschenen (auteur Cees van der Pluijm (1954-2014), die hier is geboren en opgegroeid).