Het zal je niet ontgaan zijn. De Nederlandse zomers worden steeds warmer en de strenge winters blijven uit. Dit zijn allemaal directe gevolgen van klimaatverandering. Als er geen verandering wordt doorgevoerd kunnen de temperaturen ‘s zomers in de steden in 2050 oplopen tot wel 42 graden Celcius, zo verwacht men.1 Ook zullen de stormen extremer worden en gaan we vaker ondergelopen straten zien, doordat het riool overbelast is.
Nu klinkt dit als een scenario voor De dag des oordeels. Zo duister zal het niet zijn. Er is echter wel een geleidelijke transitie gaande die ons frequenter met natuurrampen in aanraking laat komen en een aangenaam leven op aarde steeds moeilijker zal maken. Klimaatverandering is dus wel iets om bij stil te staan en te kijken of we dit kunnen tegengaan. Of ten minste onze huidige vernietigende manieren kunnen aanpassen.
Als individu ga je dit niet alleen kunnen tegenhouden. Maar je kan wel je steentje bijdragen. Door een groen dak aan te leggen kan je meehelpen deze negatieve gevolgen een beetje verminderen. Een goed begin.
Een groen dak
Een groen dak is een dak dat bedekt is met begroeiing zoals mossen, bloemen, bomen en grassen. Hiermee bescherm je je dak tegen erosie, breng je een extra isolatielaag toe en zorg je voor een betere afvoering van regenwater. Daarnaast biedt een groen dak een prachtig groen uitzicht, heeft de beplanting een luchtzuiverende werking en bevordert het de biodiversiteit. Met een groen dak werk je dus ook automatisch mee aan een groene toekomst voor mens en klimaat.
Maar is jouw dak geschikt? Hoe kan je een groen dak installeren? En bestaan er naast voordelen ook nadelen? Dat gaan we bekijken in dit artikel.
In dit artikel wordt ingegaan op de volgende onderwerpen:
- Wat is een groen dak?
- Groendak-systemen
- Voorwaarden voor een groen dak
- Kosten van een groen dak
- Voordelen van een groen dak
- Nadelen van een groen dak
Wat is een groen dak?
De uitvoeringen van een groen dak zijn uiteenlopend en de toepasbaarheid is per gebouw verschillend. Het grootste onderscheid kan worden gemaakt tussen een extensief– en intensief groen dak. Voordat we de verschillende typen uiteenzetten is het van belang te weten hoe een groen dak is opgebouwd.
Een standaard groen dak bestaat meestal uit een waterdichte anti-wortellaag, ook wel beschermlaag genoemd. In de praktijk is dit vaak de reeds bestaande dakbedekking.
Hier bovenop ligt vervolgens een drainagelaag. Dit kunnen kleikorrels zijn of bijvoorbeeld een kunststof raster. Daarop wordt vervolgens een filterdoek gelegd. Deze voorkomt verstopping van de drainagelaag. Filterdoek kan ook geïntegreerd zijn met de drainagelaag.
De substraatlaag is de laag die de groei van de vegetatie bevordert en daarmee de basis van het groen dak. In deze laag verankeren de wortels en worden water en voedingsstoffen opgeslagen. Deze “voedingsbodem” kan in dikte variëren en bepaalt daarmee welke planten er zullen gedijen. De substraatlaag vormt voor 80% het waterbergend vermogen van het groendak en daarmee het gewicht.
De bovenste laag is de vegetatielaag, de zichtbare laag van het dak. De vegetatielaag bestaat uit diverse beplanting.
Zelf een sedumdak aanleggen
Je eigen groene dak aanleggen is heel eenvoudig met onze doe-het-zelf pakketten. Complete pakketten voorzien van sterke, mooie sedumplanten inclusief alle benodigde materialen en een duidelijke handleiding.
Bezoek onze webshop voor een overzicht van de pakketten en bijbehorende materialen.
Extensief en intensief groen dak
Er bestaan in grote lijnen twee typen groen dak: een extensief- en intensief dak.
Een extensief groen dak heeft een dunne substraatlaag (tot 15 cm) en wordt afgewerkt met sedumvegetatie. Sedum zijn vetplantjes die goed tegen droogte en vocht kunnen, maar zich niet diep wortelen. Een extensief dak wordt vaak aangelegd op carports, schuurtjes of een uitbouw aan een woning.
Een groen dak met een dikkere substraatlaag (vanaf 15 cm) wordt een intensief groen dak genoemd. Dit type dak is vaak zwaarder belegd met diverse planten en struiken en kan tevens worden gebruikt als dakterras/-tuin. Omdat een intensief dak een dikkere substraatlaag heeft is hij zwaarder in gewicht dan een extensief dak.
Het aanleggen van een extensief dak is een minder zware klus vanwege de dunne substraatlaag en het gewicht van de matten. Tevens is het aanleggen per m2 goedkoper dan een intensief dak. Door de dunne substraatlaag op een extensief dak wordt je dak minder belast, maar heb je ook minder keuze in het soort beplanting.
Een intensief groen dak heeft het grootste effect op de omgeving door de grotere absorptie laag en de meer gevarieerde beplanting. Hoe dikker het groen dak des te meer positieve effecten op milieu en klimaat. Een intensief groen dak vraagt echter wel meer onderhoud, vergelijkbaar met een ‘normale’ tuin.
Jaarlijks onderhoud sedumdak
Groendak-systemen
Groene daken zijn er in allerlei variaties. Het type dak waar je voor kiest heeft een directe invloed op het soort vegetatie dat kan worden geplant. Het loont dus de moeite goed te kijken welk systeem het meest geschikt is. Hieronder zetten we enkel veelvoorkomende groendak-systemen op een rijtje.
Sedumdak
Sedum – ook wel vetkruid genoemd – is een vetplantensoort die weinig onderhoud vraagt en niet veel last van plagen heeft. Tijdens natte periodes zal het sedum het water vasthouden als een soort spons en geleidelijk afvoeren. Sedum is ook zeer geschikt voor langdurige droge periodes, aangezien het een plantensoort is die niet veel water nodig heeft om te kunnen overleven.
Een sedumdak hoeft niet heel zwaar te zijn en is daardoor in veel gevallen een geschikte optie. Deze voordelen maken een sedumdak tot een van de populairste groendak-systemen.
Voor een sedumdak worden er speciale kant-en-klare matten verkocht. Deze matten bestaan uit verschillende samenstellingen van vetplanten, vaak in combinatie met mossoorten. Deze sedummatten kunnen eenvoudig worden geplaatst. De gemiddelde sedummat bestaat uit uit 8-12 verschillende sedumplanten. Maar er zijn ook matten verkrijgbaar met wel 16 verschillende sedumsoorten.
Voor het klimaat in Nederland lenen zich zo’n 35 soorten sedum. Welke sedumplanten precies geschikt zijn hangt af van een aantal factoren, zoals:
- hoeveelheid zon en schaduw,
- de dikte van de substraatlaag,
- de omgevingstemperatuur,
- en de hellingshoek van het dak.
Een sedumdak kun je in veel gevallen zelf aanleggen. In onze webshop vind je hiervoor een aantal doe-het-zelf sedumpakketten. In deze pakketten zitten alle benodigde materialen en ook een uitgebreide handleiding. Kom je er toch niet uit? Dan staan onze medewerkers klaar om je vragen te beantwoorden.
Woonbewust Sedumcassettes
€65,00 per m²
Substraatmix (zak)
€5,99
Grindzak 25 kg
€5,49
NPK Sedummest (emmer)
€23,99
Boldraadrooster 100 mm
€5,00
Woonbewust Biodivers Sedum-Kruidendak
€70,00 per m²
Kruidendak
Een kruidendak bestaat vaak uit een combinatie van grassen en kruiden en een basis van sedum. Ook dit type dak is doorgaans relatief licht in gewicht.
Bij het aanleggen van een kruidendak kun je natuurlijk je favoriete kruiden kiezen, maar het is ook belangrijk dat je denkt aan de omstandigheden op je dak. Sommige kruiden doen het beter in de zon, andere kruiden kunnen ook met schaduw goed groeien. Kies in ieder geval planten die goed gedijen in het Nederlandse klimaat. Geschikte kruiden zijn o.a. zeepkruid, stekelnootje, scheefkelk en het Mexicaans madeliefje.
In onze webshop vind je een voorbeeld van een sedum-kruidendak.
Groene gevels
Wanneer je dak niet geschikt is voor het aanleggen van een groen dak bestaat er de mogelijkheid van het groener maken van je gevel (ook wel muurtuin of verticale tuin genoemd). Hierbij kan worden gedacht aan het bevestigen van klimplanten of het ophangen van plantenbakken. Ook zijn er speciale systemen verkrijgbaar voor het aanleggen van groene wanden.
Net als bij groene daken zorgt een groene gevel voor betere waterafvoer, waardoor je wateroverlast na een hevige regenbui kunt aanpakken. Een andere overeenkomst met een groen dak is het feit dat al dat groen aan de muur goed is voor vogels en insecten. Een mooie groene indruk is natuurlijk ook mooi meegenomen. Tenslotte helpt een groene gevel ook bij het isoleren van je woning: planten houden de gevel koel in de zomer en in de winter kunnen bladhoudende klimplanten helpen je huis te isoleren.
Een geveltuin aanleggen. Voordelen, planten en tips.
Voorwaarden voor een groen dak
Niet elk dak is geschikt voor een groene bedekking. Of je dak geschikt is voor het aanleggen van een groen dak heeft met meerdere factoren te maken.
Plat of schuin dak
Een plat dak is het meest geschikte dak voor een groen dak. Op een schuin dak kun je ook planten aanbrengen, maar dan ontstaat al snel het probleem dat planten teveel kunnen uitdrogen omdat het water te snel wegloopt.
Een schuin dak heeft bij een helling van meer dan 15 graden in veel gevallen ook een anti-afschuifsysteem nodig. In de praktijk vind je vooral groendak-systemen die werken op hellende daken tot 45°. Schuiner kan ook, maar dan zijn er uitgebreidere verankeringen nodig. Dit moet dan worden aangelegd door een specialist.
Gewicht
Wanneer je het aanleggen van een groen dak overweegt is het van belang de draagkracht van je dak te weten. De sedummatten voor een extensief groen dak wegen in de praktijk tussen de 45 kg/m2 tot 150 kg/m2. Bij een intensief groendak (daktuin) loopt het gewicht op tot boven de 500 kg/m2. Een goede dakconstructie is dus vereist wanneer je een groen dak wilt aanleggen.
Kun je op je dak lopen of ligt er op dit moment grind op je dak? Dan kun je in de meeste gevallen een volwaardig sedumdak aanleggen door te werken met lichtgewicht sedumsystemen. Zoals bijvoorbeeld ons Sedum Lichtgewicht-pakket. Met een maximaal (waterverzadigd)gewicht van ongeveer 70 kg/m2 kan vrijwel ieder (recent gebouwd) dak dit type groendak dragen.
Wanneer je twijfelt over de draagkracht is het verstandig je dak eerst te laten beoordelen door een specialist, zoals een bouwkundige of constructeur.
Een sedumdak aanleggen. Is je dak geschikt?
Type en materiaal dakbedekking
Ook het materiaal waarmee je dak is bekleed is van belang. Zo kun je geen groen dak aanleggen op de bestaande dakpannen. En ook daken bedekt met zinken dakbedekking zijn meestal niet geschikt.
In de meeste gevallen zijn daken met golfplaten niet geschikt vanwege het gewicht. Omdat golfplaten tegenwoordig van verschillende materialen (zoals bijvoorbeeld vezelcement) worden gemaakt, kan er in sommige gevallen een sedumlaag op worden gelegd. Belangrijk is dan dat het dak eerst door een deskundige is geïnspecteerd en goedgekeurd.
Veel daken zijn belegd met een bitumen laag. Een dak met een oudere bitumen dakbedekking is doorgaans niet geschikt voor een groen dak, omdat deze laag niet wortelbestendig is. In de praktijk wordt deze laag dan vervangen met het recyclebare EPDM. Dit kost rond de 50 euro per m2. Als alternatief kun je een huidige bitumenlaag voorzien van een extra laag wortelwerende folie. Moderne bitumineuze dakbedekking is tegenwoordig wel steeds vaker wortelbestendig.
Mocht je je pannendak willen vervangen dan kun je ook eens kijken naar een “groendakpan” te kiezen. Hierbij is de sedumvegetatie aangebracht op een hiervoor speciaal ontworpen dakpan die in een raster op je dak worden gelegd. Hierdoor kunnen de plantjes niet gaan schuiven.
Leeftijd van je dak
Doe onderzoek naar de leeftijd van je dak en inspecteer deze goed voordat je begint met een groen dak. Naarmate de dakbedekking langer ligt wordt de kans op lekkages en beschadigingen door o.a. weersinvloeden ook groter. Wanneer je een groen dak laat aanleggen door een specialist helpt hij je bij deze inspectie. Een lekkage als je net een mooie groene laag op je dak hebt liggen wil je natuurlijk voorkomen.
Afwatering
Met een groen dak wordt regenwater deels opgeslagen in de beplanting en de substraatlaag van het groendak. Toch is goede afwatering bij zware regenval alsnog belangrijk. Breng daarom het afwateringssysteem van je dak in kaart bij het maken van een groendak ontwerp. Denk ook aan boldraadroosters, bladvangers of tegelbladvangers aan om na aanleg verstoppingen van de afvoeren te voorkomen. Hiermee ga je vervelende verrassingen in de toekomst tegen.
Randafwerking
Om te voorkomen dat de bovenste laag van je groendak gaat verschuiven is een opstaande dakrand van minimaal 6 à 7 cm aan te raden. Bij veel groendaken wordt er tegen de dakrand een grindrand van rond de 20 cm gelegd. De dakrand is vaak het laagste punt van het dak, hierdoor kan het water makkelijker doorstromen. Een grindlaag beschermt de dakrand en de loodslab tegen beschadiging en zorgt dat het waterafvoersysteem niet verstopt raakt.
Kosten van een groen dak
De kosten voor het aanleggen van een groen dak variëren van 40-70 euro per m2 bij een extensief dak wanneer je dit zelf aanlegt. En rond de 120 euro per m2 voor intensief dak.2
Een groen dak is dus niet goedkoop. De vele voordelen kunnen de investering alsnog interessant maken. Het installeren van een groendak beschermt je dak bijvoorbeeld tegen UV en invloed van de zon, waardoor je dakbedekkingsmateriaal twee tot drie keer zolang meegaat.
Omdat je dak dus langer mee gaat en een groen dak mooier oogt, heeft het aanleggen van een groen dak ook een positieve invloed op de woningwaarde.
Subsidies
Omdat je met een groen dak meewerkt aan het verduurzamen van jouw omgeving is het in veel gemeenten mogelijk om subsidie te ontvangen. De hoogte van dit bedrag verschilt per gemeente, maar kan soms oplopen tot wel 30 euro per m2.
Wanneer je wil investeren in een groendak is het in sommige gevallen ook mogelijk een “groene lening” af te sluiten. Dit is een lening met een lage rente omdat het geleende geld duurzaam wordt geïnvesteerd.
Via de Energiesubsidiewijzer van Milieu Centraal kan je per gemeente zien of je aanspraak kan maken op subsidie, welke groene leningen er zijn en wat de voorwaarden zijn.
Subsidies voor groene daken
Voordelen van een groen dak
Dat een groen dak zorgt voor een mooie groene omgeving is wel bekend. Maar een groen dak heeft ook voordelen die minder bekend zijn. We zetten ze hieronder voor je op een rijtje.
1. Absorbeert regenwater
Een van de belangrijkste voordelen van een groen dak is de bufferfunctie bij hevige regenval. Klimaatverandering zorgt niet alleen voor hittegolven maar ook voor toename van neerslag en hoosbuien. Uit onderzoek van het KNMI blijkt dat de de hoeveelheid neerslag de afgelopen 60 jaar met 20 procent is gestegen.
Groene daken werken als een buffer bij hevige regenval, waardoor je het rioolsysteem minder belast. De vegetatielagen op een groen dak houden een deel van het water vast zoals een spons dat doet en geven het langzaam weer af. Het wegstromen van water kan tot wel 45% worden beperkt ten opzichte van een niet-groen dak.3
2. Verlengt de levensduur van je dakbedekking
Dankzij de groene laag vegetatie op je dak is het dak materiaal beter beschermt tegen UV-straling en andere weersinvloeden. Een groen dak kun je ook zien als een laag die erosie voorkomt. De dakbedekking wordt beter beschermd en gaat daardoor 2 á 3 keer langer mee dan bij een traditioneel dak.
3. Goed voor milieu en biodiversiteit
Een groendak bevordert de biodiversiteit. Sedum is een plant die bijvoorbeeld bijen en hommels aantrekt. Deze zijn verantwoordelijk voor de kruisbestuiving van planten en zullen zo de biodiversiteit in jouw buurt verhogen. Een velerlei van planten trekt daarnaast vogels, vlinders en andere insecten aan. De planten zullen daarbij ook de fijne stofdeeltjes en stikstof uit de lucht opnemen en CO2 omzetten in zuurstof.
4. Verlaagt de temperatuur
Een begroeid dak heeft ook invloed op de omgevingstemperatuur. Doordat de vegetatie op het groendak het water opslaat en hierna verdampt zakt de omgevingstemperatuur. Ook absorberen en reflecteren planten zonlicht. Dit alles kan de temperatuur met enkele graden omlaag brengen. Vooral in de steden kan dit erg prettig zijn tijdens hete zomers.
5. Positief effect op gezondheid en welzijn
Toename van groen in je buurt zorgt voor stressvermindering en heeft een positieve invloed op humeur en algemene gesteldheid. Groen brengt ontspanning en geeft minder stress, zo blijkt ook uit onderzoek.5 Het gemeenschappelijk aanleggen van groene daken in een wijk maakt een buurt leefbaarder en brengt de mensen in de buurt nader tot elkaar.
6. Verhoogt het rendement van zonnepanelen
Heb je zonnepanelen op je dak of wil je deze graag laten installeren? Dan hoeft een groendak hier niet voor te wijken. Sterker nog de twee kunnen elkaar versterken. Omdat de aanwezigheid van dakbeplanting de temperatuur op het dak verlaagt werken de zonnepanelen efficiënter.6
Wel moeten de planten die onder de zonnepanelen worden geplaatst goed tegen schaduw kunnen. Ook de afwatering moet zo gereguleerd zijn dat het zonnepanelensysteem niet wordt beschadigd door de wateropslag van de vegetatielaag. De combinatie van een groen dak met zonnepanelen kun je dan ook het beste laten uitvoeren door een professioneel bedrijf.
Groen dak met zonnepanelen combineren
7. Verhoogt de waarde van je pand of woning
De begroeiing van een groen dak kan bijdragen aan de dakisolatie. Zo wordt een groen dak in de zomer minder warm dan een dak met een standaard dakbedekking. Dit helpt je om je energierekening laag te houden. Ook kunnen ze flink bijdragen aan het isoleren van geluid en verlengen ze de de levensduur van het dak flink. Een groen dak kan een levensduur hebben van wel zestig jaar.
Mensen wonen graag in een groene omgeving. Bovenstaande voordelen in combinatie met een mooi, groen uitzicht op je dak zullen dus een positief effect hebben op de woningwaarde.
Woningwaarde verhogen met duurzame maatregelen
8. Eenvoudig aan te leggen
Groene dakbedekking bestaat in de praktijk vaak uit kant-en-klare vegetatiematten. Deze zijn bij levering al vrijwel volledig bedekt en eenvoudig te plaatsen. Daardoor is de installatie vaak in een dag(deel) uitgevoerd en heb je dus direct een groen uitzicht.
In de Woonbewust Webshop bestel je diverse kant-en-klare sedumpakketten. Naast alle materialen krijg je ook een uitgebreide handleiding en hebben we uitlegvideo’s. Je eigen groene dak eenvoudig zelf gelegd.
9. Onderhoudsarm
Net als iedere tuin vraagt een groen dak ook enig onderhoud. Nu is dit niet veel, maar één tot twee keer per jaar even het dak op is wel aan te raden.
Bij een sedumdak moet je qua onderhoud denken aan:
- Bemesten met mestkorrels of speciaal groendakvoer.
- Bij langdurige droogte: extra besproeien.
- Schoonmaken van hemelwaterafvoeren.
- Grindranden schoonmaken
- Het verwijderen van onkruid en mos. Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen.
Wanneer je een intensief groen dak (daktuin of natuurdak) hebt met gevarieerde beplanting heb je uiteraard ook meer onderhoud. Dit is vergelijkbaar met een ‘gewone’ tuin.
Een duurzame, onderhoudsarme (stads)tuin aanleggen
Nadelen van een groendak
Naast de vele voordelen van een groendak zijn er ook punten van aandacht die je als een nadeel zou kunnen beschouwen.
1. Het gewicht van een groendak
Zoals we eerder aangaven kan het gewicht van een groene dakbedekking snel oplopen. Dit is uiteraard afhankelijk van welk type vegetatie je kiest. De draagconstructie van je dak moet goed genoeg zijn om de groene dakbedekking te kunnen dragen. In sommige gevallen is een dak daarom niet geschikt voor een groene bedekking.
2. Lekkages
Bij een groen dak kan er een verhoogd risico op lekkages zijn. Bijvoorbeeld door wortelgroei of doordat het groene dak slecht is aangelegd. Als bijvoorbeeld fouten zijn gemaakt in de constructie is de kans op lekkage groot. Achteraf is het dan vaak lastig de plek van lekkage vast te stellen.
Bij structurele fouten kan het zelfs zo zijn dat het dak opnieuw moet worden aangelegd. De kosten van het opsporen van de lekkage kunnen dan al vrij snel oplopen.
3. Investeringskosten
Iets wat veel mensen als het grootste nadeel zullen ervaren zijn de kosten van een groen dak. De aanlegkosten kunnen al snel rond de 50-60 euro per m2 liggen voor een sedumdak. Wanneer je kiest voor een intensief groen dak kan dit oplopen tot wel 120 per m2. Een groen dak is dus niet goedkoop.
Wanneer een groendak wordt aangelegd op oude (versleten) dakbedekking worden de gebreken hiervan direct uitvergroot. Er ontstaat dan sneller een lekkage die zich anders op een later tijdstip zou hebben geopenbaard. In deze gevallen moet dus eerst het dak waterdicht worden gemaakt. Ook dit kan bij de aanleg van een groen dak voor extra kosten zorgen.
Gelukkig zijn er regelmatig subsidies beschikbaar en worden kant-en-klare systemen steeds goedkoper. Het feit dat de woningwaarde zal stijgen en het dak veel langer mee zal gaan is gelukkig voor veel mensen een reden om alsnog een groen dak aan te leggen.
4. Onderhoud blijft nodig
De meeste groene daken vragen weinig onderhoud. Toch blijft een tweejaarlijkse controle, bijmesten en af en toe besproeien belangrijk voor een optimale begroeiing. Meer over onderhoud lees je in ons artikel Jaarlijks onderhoud van sedumdaken.
Samenvatting
Een groendak is het dak van een woning, overkapping of schuur waarbij de dakbedekking bestaat uit een variatie van vegetatie. Onderscheid kan worden gemaakt tussen een extensief en een intensief groen dak. De belangrijkste verschillen zijn:
| Extensief | Intensief |
|---|---|
| Dunnere substraatlaag (<15 cm) | Substraatlaag > 15 cm |
| Sedum vegetatie | Diverse planten of bomen |
| Eventueel zelf aan te leggen | Aan laten leggen door expert |
| Licht / Lage belasting | Zwaar / Hoge dakbelasting |
| Vanaf 40 euro per m2 | Vanaf 120 euro per m2 |
| Weinig onderhoud | Meer onderhoud (vergelijkbaar met tuin) |
Welk type groen dak het meest geschikt is voor jouw woning ligt aan het draagvermogen, de hellingshoek, de ligging en de dakbedekking van het dak.
Het grootste voordeel van een groendak – versus een dak met een normale dakbedekking – is dat de vegetatie op je dak bijdraagt aan de biodiversiteit en een groenere leefomgeving. Daarnaast beschermt de vegetatielaag je dak en gaat de dakbedekking hierdoor langer mee. Bovendien heeft een groendak een verkoelende werking in de zomer en helpt het bij de afwatering van regenwater.
Het groendak is goed te combineren met zonnepanelen. Sterker nog: uit onderzoek blijkt dat zonnepanelen op een groendak een hoger rendement kunnen opleveren en langer meegaan.
De eenmalige investering in een groen dak is vrij hoog. Dankzij subsidies en de te verwachten verhoging van de woningwaarde is een dergelijke investering alsnog voor veel mensen interessant.
Voor de meeste mensen is het financiële aspect gelukkig niet het belangrijkste. In dit artikel hebben we je er hopelijk van kunnen overtuigen dat een groen dak eigenlijk alleen maar voordelen heeft. En of het nu een schuurtje, blokhut, uitbouw of een flatgebouw betreft: iedereen wordt blij van een groen dak!
Je kunt dankzij kant-en-klare sedummatten in veel gevallen vrij eenvoudig zelf een groen dak aanleggen. Bijvoorbeeld met de complete doe-het-zelf pakketten in onze webshop. Heb je vragen over een groendak, de aanleg er van of de geschiktheid van je dak? Neem contact met ons op! We helpen je graag verder.
Zelf een sedumdak aanleggen
Je eigen groene dak aanleggen is heel eenvoudig met onze doe-het-zelf pakketten. Complete pakketten voorzien van sterke, mooie sedumplanten inclusief alle benodigde materialen en een duidelijke handleiding.
Bezoek onze webshop voor een overzicht van de pakketten en bijbehorende materialen.
Bronnen
- https://www.parool.nl/amsterdam/toekomstbeeld-amsterdam-temperaturen-van-42-graden-en-meer-overstromingen~b4325540/
- https://www.milieucentraal.nl/in-en-om-het-huis/klussen/groen-dak/
- https://scripties.uba.uva.nl/download?fid=500425
- http://homepage.tudelft.nl/x4x4j/saddbtreports/0910nj/Afstudeerverslag_BAPeters_januari2011.pdf
- https://www.wur.nl/nl/Dossiers/dossier/Effect-van-natuur-op-gezondheid.htm
- https://www.researchgate.net/publication/321331555_Biosolar_Roofs_A_Symbiosis_between_Biodiverse_Green_Roofs_and_Renewable_Energy
Met een groen dak werk je ook automatisch mee aan een groene toekomst voor mens en klimaat.
Kijken we naar het dak van ons huis, dan denken we vooral aan zonnepanelen. Hoeveel liggen er al en is er ruimte voor meer? Maar een dak biedt veel meer mogelijkheden. Een dak met sedum-bedekking is niet alleen mooi, het biedt verrassende voordelen, waaronder zelfs een hogere opbrengst van de zonnepanelen. De kosten van een groen dak zijn bovendien bescheiden.
Na het lezen van dit artikel weet je precies:
- Wat een groen dak of dak met sedumbeplanting is
- Of jouw dak of een deel van het dak geschikt is als groen dak
- Welke kosten en opbrengsten je van en groen dak kunt verwachten
Ook interessant: Zo kies je de juiste zonnepanelen voor op je dak
Dankzij subsidies en salderingsregeling zijn veel Nederlandse daken binnen enkele jaren voorzien van zonnepanelen. Vooral de besparing op de eigen energierekening is een enorm verkoopargument voor zonnepanelen. Maar een dak biedt nog veel meer kansen ook als het gaat om economische en milieuvoordelen. Een groen dak, een dak met sedum-beplanting, draagt bij aan biodiversiteit, verhoogt het wooncomfort en verlengt de levensduur van het dak. Bovendien verhoogt het ook nog eens het rendement van zonnepanelen. En er zijn meer voordelen.
Een groen dak?
Een groen dak is een andere benaming voor een dak met sedum-beplaning als toplaag. Sedum is een familie van vetplanten die goed tegen droogte kan maar ook in een natte periode standhoudt. Sedum is daarbij onderhoudsarm, eenmaal gelegd heb je er nauwelijks omkijken naar. Doordat sedum anders dan veel andere planten geen dikke bodem nodig heeft en juist wel een heel dicht dek vormt, is het prima geschikt als dakbedekking. De sedum komt op de reguliere dakbedekking en levert vanaf de eerste dag vele voordelen.
Koel in de zomer, warm in de winter
Een belangrijk voordeel van de sedum-beplanting op het dak is de extra isolatie. Deze geldt bovendien het hele jaar door. In de winter blijft het door het groen dak langer warm in huis terwijl het in de zomer heerlijk koeler is. De sedum absorbeert namelijk tot wel 50 procent van het zonlicht. Bovendien houden de planten het water op het dak langer vast. Dit zorgt opnieuw voor extra isolatie, maar ontlast ook de waterafvoer en riolering bij hevige regenval.
Zeker de verkoeling in de zomers die ook in ons land steeds vaker langdurig met hoge temperaturen gepaard gaan, zijn een groot voordeel van een groen dak. Daarbij isoleert sedum niet alleen de temperatuur, maar dempt het ook geluid. Geluid van buiten is in huis minder hoorbaar maar opvallend, ook erbuiten. Waar een dak normaliter het geluid weerkaatst, absorbeert een sedum-dak dit juist.
Natuurlijke verkoeling
De gasrekening maakt dat we bij isolatie vooral denken aan het binnenhouden van de warmte in de zomer. Maar door het veranderende klimaat is het buitenhouden van de hitte in de zomer steeds belangrijker.
Een warmtepompinstallatie die ook kan koelen is een goede optie, maar verbruikt elektriciteit, net als airconditioning. Een groen dak ik een goed alternatief. Net als mensen gaan vetplanten wanneer de temperatuur stijgt zweten. Hierdoor verliezen ze warmte.
Door dit te doen weet een sedum-beplanting de temperatuur op een plat doorgaans onder de 36 graden Celsius te houden, terwijl dat op gewoon plat dak met bitumen-bedekking tot boven de 70 graden kan oplopen. Dankzij de zwetende sedum-beplanting en het vocht dat de plantjes vasthouden op het dak blijft het in de zomer in huis dus veel koeler.
Minder slijtage
Elk dak is blootgesteld aan zon, regen, wind en wisselende temperaturen. Vooral de vele platte daken dat ons land kent lijden hieronder. De meeste van deze daken zijn bedekt met gemodificeerde bitumen. Dit is uv-bestendige laag kunststof die geen grind-deklaag nodig heeft. Bitumen kan echter minder goed tegen langdurige hitte en droogte. Door het veranderende klimaat met langere drogere perioden en hogere temperaturen, is een standaard plat dak daardoor eerder aan vervanging toe. Ligt er op het platte dak een laag sedum, dan beschermt die de oorspronkelijke dakbedekking tegen de weersinvloeden en gaat daardoor twee tot drie keer langer mee.
Milieuvoordelen
Een dak met sedum-beplanting leeft en heeft daardoor een heel andere, positieve uitwerking op de omgeving dan een gewoon dak. De vetplanten filteren bijvoorbeeld fijnstof uit de lucht en doen dit ook nog eens uitzonderlijk goed. Fijnstof is een echte “killer” die zeker in stedelijke omgevingen en bij plekken waar veel autoverkeer is, longziektes verergert en hartproblemen veroorzaakt. Een andere positieve bijdrage van sedum-beplanting is dat het CO2 opneemt. CO2 is een van de belangrijkste oorzaken van opwarming van de aarde.
Maar er zijn ook veel tastbaardere bijdragen van een sedum-dak. Zo bieden de sedum-planten een fijne leefomgeving voor tal van insecten, bijen en vogels. Het dak draagt hierdoor bij aan de biodiversiteit. Bovendien filteren de planten het regenwater, waardoor dit veel beter voor hergebruik in en om de eigen tuin in aanmerking komt. Een regenton wordt zo een nog nuttiger aanschaf.
Bovendien ziet een groen dak er veel mooier uit dan een glad, zwart droog plat dak. Het leeft, komt tot bloei, heeft vele kleuren en schakeringen en levert ook daardoor al een positieve bijdrage aan het welzijn van ook de mensen in de omgeving. Niet alleen het milieu van de aarde en de dieren verandert erdoor, ook dat van de bewoners van het huis en de buurt.
Voor platte én schuine daken
Sedum wordt veel toegepast op platte daken, maar kan ook prima op schuine daken worden toegepast. Hierbij is de hellingshoek belangrijk; deze bepaalt de keuze in het soort groen dak dat mogelijk is. Platte daken en daken met een hellingshoek tot 25 graden zijn voor alle soorten sedum-bedekking geschikt, bij een hellingshoek tussen de 25 en 45 graden is de keuze beperkter en boven de 45 graden is een sedum-dak geen optie. Ook onder de 25 graden hellingshoek kan het nodig zijn een profiel aan te brengen onder de sedum-laag om bij hevige regen het water af te voeren en de bedekking op zijn plek te houden.
Dakbelasting
Behalve de hellingshoek is er nog één zeer belangrijke factor die bepaalt of een dak geschikt is voor een groen dak en welke soort sedum-bedekking dan mogelijk is. Dit is de dakbelasting. Opgeteld zorgen de beplanting en zeker ook het water dat deze vasthouden voor een extra gewicht op het dak. Een gewicht waar bovendien bij de bouw niet altijd rekening mee is gehouden. De minimale extra dakbelasting die nodig is om een groen dak te kunnen aanleggen is 45 kilogram per vierkante meter (45 kg/m2). De keuze is dan wel beperkt tot lichtgewicht oplossingen. Is de dakconstructie sterk genoeg, 80 kg/m2 en meer, dan zijn eigenlijk alle oplossingen mogelijk.
Volgens Sander Broos van Groen Dak Compleet is het bepalen van de dakbelasting in Nederland en België bij wet alleen toegestaan door een constructeur. “Deze gegevens zijn echter al beschikbaar omdat dit onderdeel is van een vergunningsaanvraag. Op te vragen dus bij de aannemer, architect of gemeente. Indien toch nog niet beschikbaar zal een constructeur ter plaatse moeten komen om deze berekening te maken.”
Verschillende soorten
Twijfel je of jouw dak geschikt is voor een sedum-bedekking, vraag dan advies aan een expert. Veel leveranciers van sedum-daken kunnen ook helpen en dan meteen de mogelijkheden schetsen en adviseren over de verschillende soorten sedum-bedekking die er zijn. Voor daken die maar weinig extra belasting kunnen dragen, zijn er lichtgewicht sedum-matten. Voor daken die meer extra gewicht kunnen dragen zijn sedum-trays en sedum-mixmatten met extra variatie in ook bloeiende planten een interessante mogelijkheid. De laatste zijn nog mooier om naar te kijken en erg aantrekkelijk voor bijen en vlinders.
Zelf leggen of laten doen?
Veel leveranciers van sedum-dakbedekking bieden de keuze tussen zelf leggen of laten doen. Afhankelijk van het dak en de gekozen soort sedum-bedekking is het installeren van een sedum-dak prima zelf te doen. Dit geldt zeker wanneer het een plat dak betreft dat ook nog eens goed toegankelijk is. Gaat het om een schuin dak, dan is het niet alleen technisch lastiger; het wordt ook al snel onveiliger. In dat geval is het aan te bevelen om het aanleggen door een installateur te laten uitvoeren.
De aanleg van een groen dak bestaat uit meerdere stappen. De eerste is het controleren en zo nodig schoonmaken van het huidige dak. Is het dakleer verouderd en poreus is dit natuurlijk het moment. Ook een eventuele grindlaag moet eraf. Daarna volgen afhankelijk van de gekozen soort bedekking een laag wortelwerend folie, drainage-stroken en daarna de sedummatten of trays. Drainage-stroken worden alleen gebruikt bij een losse opbouw, bij kant-en-klare sedium-trays zit de drainage al in de tray.
De eerste weken na de aanleg is enige verzorging nodig. De planten moeten regelmatig besproeid worden zodat ze goed wortelen en zich settelen. Is dit klaar dan is het sedum-dak nagenoeg onderhoudsvrij, hooguit kan in voor- of najaar het dak bemest worden.
Volgens Sander Broos van Groen Dak Compleet, dat zowel spullen levert om zelf aan te leggen als het volledige project voor je uitvoert, is ook de logistiek belangrijk. “De klant bepaalt natuurlijk zelf. Het is eenvoudig zelf te doen, mits je niet vies bent van een dagje werken en geen hoogtevrees hebt. De uitdaging zit hem meestal in de logistiek. Als het dak wat hoger is en het oppervlakte groter, dan schakelen ze ons vaak in.”
Hoewel het een natuurlijk materiaal betreft dat ook na aanleg wortel moet schieten en zich ontwikkelen, kan een groen dak het hele jaar gelegd worden. De sedum-matten of trays zijn al grotendeels volgroeid en stellen weinig eisen.
Wat kost een groen dak?
De prijs van een groen dak is van vele factoren afhankelijk. De grootte van het dak, de gekozen soort sedum-bedekking en zeker ook of deze zelf wordt aangelegd of door een leverancier. Lichtgewicht sedum-matten kosten vanaf 25 uro per vierkante meter, sedum-trays vanaf het dubbele. Hier komt nog de worteldoek, eventuele dakprofielen en mogelijk drainagemateriaal bij. Kant en klaar gelegd en geleverd, kost een sedum-dak van 30 vierkante meter vanaf 2000 euro. Het is altijd raadzaam enkele offertes aan te vragen bij verschillende leveranciers.
Subsidie en korting
Er is geen landelijke subsidieregeling voor een groen dak. Wel verleent een aanzienlijk aantal provincies, gemeenten en ook waterschappen op eigen initiatief en onder eigen voorwaarden, subsidie. Deze verschillen dus per geval en ook is het bedrag dat de subsidieverstrekker ervoor heeft gereserveerd, vaak eindig. Wil je voor de aanleg van een sedum-dak gebruik maken van een subsidieregeling, informeer dan bij de provincie, gemeente en het waterschap naar de mogelijkheden. Online is er veel informatie beschikbaar op de sites van de overheden zelf, maar ook via bijvoorbeeld de site van Milieu Centraal.
Sommige verzekeraars bieden na aanleg van een sedum-dak korting op hun premie.
Naast de lokale en regionale overheden verlenen ook verzekeraars soms subsidies of bieden korting op de premie. Hoewel de waarde van je huis door een groen dak duidelijk toeneemt, betaal je dus minder voor een opstal- of brandverzekering. Het belang van de verzekeraar zit behalve bij nobele doelstellingen op gebied van milieu- en (leef)klimaat er vooral erin dat een sedum-dak veel langer meegaat, minder snel beschadigt door weersinvloeden én enorm brandwerend en brandvertragend werkt. Het risico dat een groen dak brand vat, is vele malen kleiner dan een dak met een bitumendakbedekking (wat de standaard is op bijna alle platte daken).
En dit geldt helemaal wanneer op het dak zonnepanelen liggen, die onder extreme omstandigheden vatbaar blijken voor het ontstaan van brand. Liggen de panelen in een groen dak, dan is dit risico ook hier veel kleiner. Bovendien hebben zonnepanelen tot wel 10 procent en meer opbrengst wanneer zij op een groen dak liggen dan op een conventioneel dak. Opnieuw zorgt de lagere temperatuur voor dit gunstige effect waardoor je zelfs wanneer er geen subsidie wordt verstrekt of korting gegeven, je toch ook gewoon financieel voordeel hebt van de investering in een sedum-dak.
Tot slot
Een groen dak is een aanwinst voor het huis. Het uitzicht op een levend dak is zoveel mooier dan op een dak met alleen dakleer of dakpannen. Daarbij isoleert een sedum-dak het huis in zomer en winter, helpt hiermee energie te besparen en vermindert bovendien de wateroverlast bij hevige regenval. Het is jammer dat de rijksoverheid sedum-daken nog niet erkent als een zeer nuttige maatregel die past bij veel meer doelstellingen dan alleen klimaat en milieu, doordat ook het leefmilieu van de mens erdoor verbetert. Gelukkig zijn er voldoende andere overheden en partijen die wel willen bijdragen. Maar zelfs wanneer in jouw gemeente er geen subsidie is voor een groen dak, laat je er niet door weerhouden in elk geval de mogelijkheden eens goed te verkennen.
Sproeien voor verkoeling
In de warme maanden zorg je met je tuinslang voor wat verkoeling, en natuurlijk voor de verzorging van je nieuwe sedum-dak.