Meer peulvruchten, volle granen en noten tegenover minder rood en bewerkt vlees blijken het geheim tot een langer leven.

De meeste mensen willen een lang en gezond leven. Maar hun eetpatroon rijmt daar niet altijd mee. Zeker in westerse landen, waar er veel suiker, vet, vlees en weinig groente en fruit op het menu staat, dreigt overgewicht en de gezondheidsproblemen die daarmee gepaard gaan, hoogtij te vieren. Maar wat als we allemaal van dit ‘ongezonde, westerse dieet’ zouden afstappen?

Invloed dieet op de gezondheid
Het is bekend dat je dieet een grote invloed heeft op je gezondheid. Het is bijvoorbeeld aangetoond dat een mediterrane eetstijl – dat rijk is aan vis, groenten en olijfolie – de kans op hartziekten en beroertes en de Ziekte van Alzheimer verkleint. Daarnaast weten we van een westers dieet (rijk aan vet, suiker en weinig vezels) dat dit gepaard gaat met verscheidende welvaartsziektes, zoals overgewicht of ontstekingsreacties. En dat kan je leven aanzienlijk verkorten. Zo leidt ongezond eten naar schatting tot wel 11 miljoen doden per jaar.

Wist je dat……ook olijfolie reuze gezond is? Onlangs nog toonden wetenschappers aan dat door het eten van slechts een halve eetlepel olijfolie per dag, je mogelijk langer leeft en het risico op een tal van ziektes – waaronder hart- en vaatziekten en kanker – verkleint.

In een nieuwe studie bouwden onderzoekers met behulp van meta-analyses en gegevens van de Global Burden of Diseases-studies een nieuw model – tevens beschikbaar als online calculator – dat de impact van een grote verandering van het voedingspatroon op de levensverwachting schat. Want volgens onderzoeker Lars Fadnes is het heel belangrijk dat we meer inzicht krijgen in en beter begrijpen wat het effect van voedsel precies op onze gezondheid is. “Dit kan mensen in staat stellen om betere keuzes te maken die een positieve invloed hebben op de gezondheid,” zegt hij in een interview tegen Scientias.nl.

Hogere levensverwachting
Het leidt tot enkele interessante ontdekkingen. Want hoewel we heus wel weten dat een westers dieet niet echt gezond is, wordt dit door de studie sterk benadrukt. Als een jongvolwassene van rond de twintig jaar uit de Verenigde Staten bijvoorbeeld zijn ongezonde, westerse dieet inruilt voor een dieet rijk aan peulvruchten, volle granen, noten en weinig rood en bewerkt vlees, kan hij zijn leven met wel tien jaar verlengen (10,7 jaar voor vrouwen en 13,0 jaar voor mannen). Voor mensen die de zestig al zijn gepasseerd, zou de verwachte winst in levensverwachting door dezelfde verandering in eetpatroon kleiner, maar nog steeds aanzienlijk zijn (8 jaar voor vrouwen en 8,8 jaar voor mannen). Zelfs tachtigjarigen kunnen er volgens de studie nog gemiddeld 3,4 jaar aan vastplakken als ze hun dieet aanpassen.

Winst in levensjaren
De studie toont hoeveel winst in levensjaren er te behalen valt door simpelweg andere voedingsmiddelen te eten. “Onze schattingen geven aan dat de voordelen van het optimaliseren van diëten aanzienlijk kunnen zijn,” zegt Fadnes. “Zeker voor degenen die een typische westerse voedingspatronen aanhouden. Het eten van meer peulvruchten, volle granen en noten en het eten van minder rood vlees en vleeswaren zijn naar schatting de meest effectieve manieren om de levensverwachting te verhogen.”

Voedingsmiddelen
Het eten van meer peulvruchten verlengt de levensverwachting voor vrouwen met 2,2 jaar en voor mannen met 2,5 jaar. Maar ook het eten van meer volkoren granen (2 jaar voor vrouwen en 2,3 jaar voor mannen), meer noten (vrouwen 1,7 jaar en mannen 2,0 jaar), minder rood vlees (vrouwen 1,6 jaar en mannen 1,9 jaar) en minder bewerkt vlees (vrouwen 1,6 jaar en mannen 1,9 jaar) blijkt te leiden tot een langer leven.

Zoals uit bovenstaand kader blijkt, lijken peulvruchten de grootste duit in het zakje te doen en te leiden tot een langer leven. Maar waarom? “Peulvruchten hebben een gunstig ‘metabool profiel’,” legt Fadnes uit. “Ze leveren vezels, eiwitten, koolhydraten, verschillende B-vitamines, ijzer, koper, magnesium, mangaan, zink en fosfor. Daarnaast bevatten peulvruchten praktisch geen verzadigd vet en cholesterol.”

Waarom westers dieet?
De resultaten laten onomstotelijk zien hoe ongezond een westers dieet is. Een prangende vraag is dan ook waarom we dit zo massaal zijn gaan eten. “Dat is een goede vraag,” zegt Fadnes. “Gezondheidsaspecten van voedselkeuzes zijn slechts een van de vele factoren die van invloed zijn op onze voedselkeuzes. Andere factoren zijn bijvoorbeeld de smaak, je kookvaardigheden, kennis en percepties, invloed van leeftijdsgenoten, sociale normen, cultuur, kookfaciliteiten en voedselprijzen. Daarnaast zou het ook goed kunnen dat mensen overweldigd zijn door informatie en mogelijk minder nadruk leggen op gezondheidsaspecten.”

Volgens de onderzoekers kan de door hun vervaardigde calculator een handig hulpmiddel voor clinici, beleidsmakers maar ook voor leken zijn om de gezondheidseffecten van voedingskeuzes beter te begrijpen. En dat is heel belangrijk. In de afgelopen eeuwen is de gemiddelde levensverwachting in Westerse landen gestaag toegenomen. Maar enkele jaren geleden kwamen onderzoekers erachter dat die trend voor het eerst werd onderbroken: mensen die vandaag worden geboren leven gemiddeld korter dan hun ouders. Ongezonde voeding speelt hier waarschijnlijk een beslissende rol in. Maar door het westerse dieet los te laten, kunnen veel mensen volgens de onderzoekers mogelijk veel gezonde jaren aan hun leven toevoegen.