Dat noten gezond zijn, weten we zo langzamerhand wel. Ook is het niet onbekend dat er een gunstig effect is op de hersenen. Maar nooit eerder is dat zo duidelijk aangetoond als in een nieuwe studie. Het lijkt erop dat een specifiek soort omega-3 in walnoten een positieve invloed heeft op de hersenen van met name jongeren.
Ons lichaam heeft het essentiële vetzuur alfalinoleenzuur, oftewel ALA, nodig. Dit wordt niet door het lichaam zelf aangemaakt en ook niet opgeslagen in het vetweefsel (in tegenstelling tot het andere essentiële vetzuur linolzuur). Idealiter bestaat een half procent van de totale energie-inname per dag uit ALA. Dit komt voor volwassenen neer op zo’n 2 tot 3 gram per dag. Het vetzuur, ook wel bekend onder de naam omega-3, speelt een fundamentele rol bij de ontwikkeling van de hersenen, zeker in de leeftijd tussen 11 en 16 jaar. Daarom leek het Spaanse onderzoekers een goed idee om een studie op te zetten naar het effect van walnoten op de hersenfunctie van pubers.
Betere concentratie
Zevenhonderd middelbare scholieren van verschillende scholen in de leeftijd van 11 tot 16 jaar deden mee aan het onderzoek. Ze werden willekeurig verdeeld over twee groepen: de controlegroep die totaal met rust werd gelaten, en de experimentele groep die zakjes met 30 gram aan walnoten kreeg overhandigd. Ze werden gevraagd om elke dag een portie naar binnen te werken en bij te houden in een schriftje of de noten ook werkelijk werden geconsumeerd. Het experiment duurde een half jaar.
En de resultaten waren opmerkelijk: de jongeren die minstens 100 dagen het zakje walnoten hadden leeggegeten – het maakte niet uit of ze elke dag de noten consumeerden, als het maar minimaal 100 van de 183 dagen was – hadden een verbeterde aandachtsspanne. Het gedrag van de kinderen die ADHD hadden, was sterk verbeterd. Ze letten gemiddeld veel beter op in de klas en waren een stuk minder hyperactief.
Hormonale transformatie
“De adolescentie is een periode van grote biologische veranderingen in het lichaam van een opgroeiend kind. Er treedt een hormonale transformatie op. Hierdoor wordt de groei van synapsen in de frontale cortex gestimuleerd, oftewel het deel van de hersenschors in het voorhoofd dat verantwoordelijk is voor het meer complexe gedrag en emoties. Dit proces staat bekend als neuropsychologische rijping. Neuronen die goed gevoed worden met het vetzuur ALA zijn in staat om meer nieuwe en sterkere synapsen te laten groeien, met indrukwekkende resultaten als gevolg”, legt onderzoeker Jordi Julvez uit.
Fluïde intelligentie
Niet alleen de aandachtsspanne van de walnoten etende leerlingen verbeterde aanzienlijk, ook was er vooruitgang in een cognitieve functie die fluïde redeneren of vloeiende intelligentie heet. Dit is het vermogen tot abstract redeneren, logisch redeneren en de mate van flexibiliteit in denken en het probleemoplossend vermogen in nieuwe situaties. “Dit wordt ook wel de aangeboren (genetische component van) intelligentie genoemd, de intellectuele aanleg. Het heeft minder te maken met het leerproces. We hebben het niveau van fluïde redeneren ingeschaald door steeds complexere testen aan de kinderen voor te leggen, zoals patroonherkenning in letterreeksen”, aldus Julvez.
Lang niet alle kinderen aten dagelijks hun walnoten, de cognitieve voordelen werden dan ook alleen gevonden in het deel van de experimentele groep die meer dan 100 van de 183 dagen de extra ALA had gegeten. “Als je de controlegroep en de experimentele groep als geheel met elkaar vergelijkt dan hebben we geen significante verschillen kunnen aantonen, maar als je de deelnemers erbij pakt die het vaakst de voorgeschreven dosis walnoten hebben gegeten, dan is er wel degelijk een positief effect zichtbaar wat betreft de neuropsychologische functies”, klinkt het.
Gezond dieet volhouden
De studie maakt duidelijk dat een gezond dieet volgen én volhouden erg belangrijk is voor de cognitieve en psychische ontwikkeling van een kind. “Als jongens en meisjes elke dag een handje walnoten eten, of in ieder geval drie keer per week, dan zullen ze progressie merken op allerlei cognitieve vlakken. De adolescentie is een periode waarin de hersenen een enorme ontwikkeling doormaken. Complex gedrag en emoties kosten veel energie en voedingsstoffen. Het is belangrijk dat die continu worden aangevuld”, zegt hoofdonderzoeker Ariadna Pinar.
De onderzoekers gaan binnenkort verder kijken naar het effect van de consumptie van walnoten en andere noten bij zwangere vrouwen en hun ongeboren kind. De focus ligt hierbij wederom op de cognitieve en psychologische ontwikkeling van de mens. Dit vervolgonderzoek gaat een stap verder en zal het voedselpatroon en de ontwikkeling van hersenfuncties van het kind ook na de geboorte nog enkele jaren volgen.
De hersenen van mensen zijn 3000 jaar geleden toch níét plots gekrompen
Hoe chocola, chips en patat je hersenen (voorgoed) veranderen
Zo schadelijk zijn nanoplastics: ze verstoren de ontwikkeling van vitale organen bij kippen
Wetenschappers meten de temperatuur van onze hersenen en doen een opmerkelijke ontdekking
Als je geheugen je lief is, kun je het beste maar gezond eten: het beschermt zelfs tegen dementie
Bekende medicijnen veranderen hersenstructuur: verklaring voor psychische bijwerkingen?
Een handje walnoten tegen de stress: het helpt echt (en het is gezonder dan een glaasje wijn)