1. CHINEZEN komen nu met hun COMMERCIËLE RUIMTEVAART ISPACE d.d. 25 juli

25 JULI;Het Chinese bedrijf iSpace heeft twee satellieten in een baan om de aarde gebracht. Het is het eerste commerciële bedrijf van Chinese bodem dat zelfstandig een raket heeft weten te lanceren en satellieten in een orbit te brengen.

De raket van het bedrijf steeg donderdagochtend op vanaf de Jiuquan-lanceerbasis in de Gobi-woestijn. Het was de eerste succesvolle missie van de startup, en de eerste succesvolle lancering van de SQX-1 Y1-raket, ook wel de Hyperbola-1 genoemd. Dat is een raket met vier trappen die een payload van 260 kilo de ruimte in kan sturen. De eerste drie trappen gebruiken vaste brandstof, de vierde trap gebruikt vloeibare.

Het bedrijf wist twee satellieten de ruimte in een lage aardbaan te brengen. Het ging om een radio-amateursatelliet en een experimentele satelliet van het televisiestation China Central Television. In de derde trap van de raket zaten ook nog drie kleine experimenten. Het is de eerste commerciële raket van een Chinees bedrijf die satellieten in een baan om de aarde heeft gebracht. Er zijn meerdere bedrijven die daar op dit moment aan werken, zoals Landspace en OneSpace, maar hun lanceringen mislukten eerder dit jaar en vorig jaar.

iSpace, of Beijing Interstellar Glory Space Technology Ltd., haalde in de afgelopen jaren ruim honderd miljoen euro binnen aan private investeringen van onder andere techgigant Baidu. Het is niet de eerste lancering van het bedrijf; vorig jaar wist het een voorganger van de huidige raket te lanceren. Daarbij ging het echter om een suborbitale vlucht.

2. RUIMTEVAARTUIG LIGHTSAIL-2 HEEFT ZIJN ZONNEZEIL UITGEKLAPT d.d. 24 juli

24 juli; Het zonnezeil van ruimtevaartuig LightSail-2 is geheel zoals gepland uitgeklapt. De door crowdfunding gefinancierde, kleine satelliet is gelanceerd om het eerste ruimtevaartuig in een baan om de aarde te worden dat enkel door zonlicht wordt voortgestuwd.

The Planetary Society, de maker van LightSail-2, meldt dat de kleine cubesat nu op zonlicht zeilt. Volgens de organisatie heeft het ruimtevaartuig inmiddels al een rondje om de aarde afgelegd in de ‘zonnezeilmodus’ en geven alle belangrijke systemen aan dat er geen problemen zijn.

Vooralsnog zijn er geen foto’s van het uitgeklapte zeil en de website van Planetary Society vertoont ook problemen. Volgens de organisatie kunnen de communicatieprestaties minder zijn dan eerder door de aanwezigheid van het uitgeklapte zonnezeil en de oriëntatie van de satelliet tijdens het passeren van het grondstation.

LightSail-2, die 11,3×11,3×48,7cm meet, heeft een zeil van 32m², waarmee fotonen afkomstig van de zon worden opgevangen. Deze ketsen van het reflectieve oppervlak van het zeil af, wat een klein beetje momentum genereert. Deze zwakke stralingsdruk drijft de satelliet aan. De satelliet werd op 25 juni gelanceerd met een Falcon Heavy-raket.

Lichtzeilen zijn een duurzame technologie voor het aandrijven van satellieten en dit is eerder ook al gebruikt bij de voorganger van LightSail-2. In 2015 ging de eerste LightSail de ruimte in en hoewel de makers kort na de lancering tijdelijk de communicatie met het vaartuig verloren, was de missie uiteindelijk toch een succes. De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA was in 2010 met Ikaros de eerste organisatie die dit concept succesvol demonstreerde. Bij deze lichtzeilen zijn lasers in principe ook in te zetten.

Overigens worden er ook alternatieve technieken ontwikkeld om ruimtevaartuigen met zonnezeilen aan te drijven. Finse onderzoekers hebben een plan om nanosatellieten aan te drijven via de protonen in zonnewind. Een elektrisch geladen aluminium draad met een lengte van twintig kilometer moet de protonen opvangen. Het idee is dat als protonen op de draad botsen, de positief geladen deeltjes in de draad en de protonen uit de zonnewind elkaar afstoten. De inkomende protonen dragen dan hun momentum over, wat zorgt voor de aandrijving. De onderzoekers willen dit inzetten voor een vloot nanosatellieten die de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter moet gaan onderzoeken.

3. Eerder gepubliceerd in RkWk.nl: India lanceert maanrover d.d. 22 juli

22 juli; India heeft zijn tweede maanmissie gelanceerd. Chandrayaan-2 is de tweede missie van het land richting de maan, en de eerste die een landing op de maan moet bewerkstelligen. De missie bestaat uit een sonde, een lander en een rover.

Chandrayaan-2 steeg op maandagochtend op aan boord van een GSLV-raket, een raket met een cryogene raketmotor die India zelf heeft ontworpen. De lancering vanaf ruimtevaartcentrum Satish Dhawan, vlakbij de stad Chennai, verliep goed. De Geosynchronous Satellite Launch Vehicle, de zwaarste raket van het land, bracht de sonde na acht minuten in een baan om de aarde.

In de komende weken gaat de sonde telkens naar een iets hogere baan, totdat Chandrayaan in het zwaartekrachtsveld van de maan terechtkomt. De sonde heeft een levensduur van een jaar, en gaat in die tijd foto’s maken van het maanoppervlak en metingen doen naar mineralen op de maan. Naast de sonde bestaat de missie ook uit een lander genaamd Vikram, vernoemd naar de oprichter van het Indiase ruimteagentschap, en een 27 kilogram wegende rover genaamd Pragyan, ‘wijsheid’ in Sanskriet. Als de missie succesvol verloopt, landen de lander en de rover op 7 september op de maan. De landing vindt plaats rond de zuidpool van de maan, waar volgens onderzoekers grote kans is om waterijs en andere mineralen te vinden. De sonde gaat daarnaast onderzoek doen naar maanbevingen.

Chandrayaan-2 is de tweede maanmissie van India. In 2008 lanceerde het land al een sonde met de maan als bestemming: Chandrayaan-1 schoot ook een sonde af op de maan, maar daarbij ging het om een harde landing die kort data verzamelde na de impact. De nieuwe missie is de eerste keer dat er een ‘zachte’ landing wordt gedaan. Nadat de sonde neerkomt, rijdt de rover eruit. Die kan in totaal 500 meter over het oppervlak rijden. India geeft de rover een levensduur van veertien aardse dagen. Dat kan wel verlengd worden door het apparaat met zonnepanelen op te laden en in de slaapstand te zetten.

Bij succes wordt India het vierde land ter wereld dat zelfstandig een zachte landing op de maan heeft uitgevoerd. Amerika en de voormalige Sovjet-Unie deden dat eerder al, en China landde in 2013 de rover Yutu op de maan. India heeft al jarenlang een ambitieus ruimtevaartprogramma. Zo is het een van de weinige landen die raketten met cryogene brandstof tot zijn beschikking heeft, een vereiste voor verre ruimtemissies. Het land wil in de toekomst ook zelf astronauten lanceren en een eigen ruimtestation bouwen.

4. Rusland lanceert ruimte röntgen telescoop voor onderzoek naar zwarte gaten d.d. 14 juli

12 juli; Roskosmos heeft een raket gelanceerd met daarin een telescoop waarmee röntgenbeelden gemaakt kunnen worden. Volgens de Russische ruimtevaartorganisatie moeten hiermee onontdekte zwarte gaten gevonden worden.

Het gaat om de zogenaamde Spektr-RG-röntgentelescoop, die met een Proton-M-raket vanaf de Bajkonoer-ruimtehaven is gelanceerd. Volgens Roskosmos is de satelliet met daarop de telescoop succesvol in een baan om de aarde gebracht en werken alle systemen naar behoren. Voor de bouw van de telescoop heeft Duitsland een grote bijdrage geleverd: onderzoekers van het Max Planck-instituut hebben in samenwerking met Russische onderzoekers een röntgenmodule gebouwd voor de satelliet, met de naam eRosita.

De bedoeling is dat Spektr-RG de komende jaren het heelal gaat onderzoeken naar zwarte gaten. Het project gaat ongeveer 6,5 jaar duren en in die tijd moeten er volgens de ruimtevaartorganisatie ongeveer 100.000 clusters van sterrenstelsels worden onderzocht. Dat zou volgens berekeningen de vondst van ongeveer 3 miljoen superzware zwarte gaten op kunnen leveren.

Het onderzoek moet meer licht schijnen op hoe materie is verdeeld in het heelal, en welke rol het fenomeen donkere energie speelt. Wanneer de eerste resultaten worden gepubliceerd is nog niet bekend; de onderzoekers zijn eerst nog bezig met het afronden van de testen.